Nghiên cứu dựa trên KAP

Nghiên cứu dựa trên KAP (kiến thức-thái độ-hành vi) là một mô hình nghiên cứu nhấn mạnh đến sự thay đổi về kiến thức, thái độ và hành vi của con người về một vấn đề cụ thể nào đó trong đời sống xã hội. Mô hình này được sử dụng rộng rãi trên thế giới gần nửa thế kỷ qua chủ yếu ở các lĩnh vực y tế công cộng, cung cấp nước sạch, kế hoạch hóa gia đình, giáo dục, tâm lý học, xã hội học, công tác xã hội…

KAP cho chúng ta biết nhận thức của con người, cảm nhận của con người và hành vi của con người về một vấn đề nghiên cứu. Với mỗi nghiên cứu dựa trên KAP được thiết kế với từng đối tượng và bối cảnh cụ thể.

• KAP tập trung vào kiến thức ở chỗ đi vào xem xét cách hiểu của người tham gia nghiên cứu về chính vấn đền nghiên cứu;


• KAP tập trung vào thái độ để xem xét những cảm xúc của người tham gia nghiên cứu  cũng như những ý kiến của họ liên quan đến vấn đề nghiên cứu;


• KAP tập trung đến hành vi như là cách đề cập đến cách thức mà chính người tham gia nghiên cứu thể hiện hành vi của mình trong mối quan hệ với nhận thức và thái độ của họ về vấn đề nghiên cứu.

Có thể hiểu mô hình KAP tìm ra sự khác biệt giữa nhận thức-thái độ-hành vi của người tham gia nghiên cứu về một vấn đề nghiên cứu cụ thể. Trong thực tế của cuộc sống, rất nhiều người có nhận thức đúng đắn nhưng hành vi lại không dựa trên nhận thức của họ (ví dụ, nhận thức và thái độ về vấn đề tuân thủ luật giao thông, về vấn đề ùn tắc giao thông… nhưng hành vi của họ vẫn biểu lộ ở chiều hướng khác: vẫn phóng xe vượt ấu, vượt đèn đỏ, đi ngược chiều…). KAP sẽ tạo cho một bức tranh chung về vấn đề nghiên cứu.

Nhiều nghiên cứu về KAP được tiến hành lặp để đo lường sự biến đổi của chủ thể nghiên cứu.

Một tiến trình nghiên cứu về KAP thường được thực hiện ở các bước:

• Xác định nội dung ( về K-A-P)


•  Xác định đối tượng nghiên cứu và lượng mẫu cho nghiên cứu


• Lấy thông tin qua các hình thức bảng hỏi bằng giấy, trực tuyến, gửi qua thư tín, hoặc điện thoại;


• Phân tích và viết kết quả

Ở Việt Nam, mô hình KAP được áp dụng nhiều ở các chương trình đánh giá của các tổ chức quốc tế như UNICEF, World Bank, UNDP,… Mô hình nghiên cứu này được đánh giá là mang liệu hiệu quả kinh tế cao và giá trị khoa học tin cậy.

KAP rất phù hợp trong nghiên cứu và nhìn nhận các vấn đề của thân chủ trong công tác xã hội. Đấy là cách nhìn dựa trên quan điểm kiến tạo luận xã hội. Hiểu được vấn đề chung liên quan đến thân chủ trước khi đi vào đánh giá điểm mạnh-yếu-khả năng can thiệp.

Nghiên cứu với KAP cũng cần kết hợp các phương pháp thu thập thông tin khác, đặc biệt là phỏng vấn. KAP trang bị cho bức tranh chung, còn phỏng vấn hay quan sát cho biết được những đường nét cụ thể của bức tranh đó./.